Thẩm Định Giá Thẩm định giá tài sản: Thực hiện trong những trường hợp nào?

Ngọc Tuân · 13 Tháng mười 2025

Thẩm định giá tài sản là hoạt động định giá các tài sản nhằm mục đích xác định giá trị thực tế của chúng. Tại Việt Nam, thẩm định giá được thực hiện khi có yêu cầu của tổ chức, cá nhân hoặc khi pháp luật bắt buộc Nhà nước phải tiến hành thẩm định giá tài sản. Việc này được quy định rõ trong Luật Giá và các văn bản hướng dẫn thực thi, đặc biệt là Nghị định số 89/2013/NĐ-CP và các Thông tư sửa đổi, bổ sung.

1. Cơ sở pháp lý

Luật Giá
- Điều 31 quy định về tài sản thẩm định giá: gồm hai nhóm chính
  - Tài sản của tổ chức, cá nhân có nhu cầu thực hiện thẩm định giá.
  - Tài sản mà Nhà nước phải thẩm định giá theo các quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Điều 44 xác định phạm vi hoạt động thẩm định giá của Nhà nước: nói rõ những trường hợp Nhà nước có thẩm quyền phải thực hiện thẩm định giá.
Nghị định số 89/2013/NĐ-CP (ngày 6/8/2013) của Chính phủ quy định chi tiết một số điều thi hành Luật Giá, trong đó có quy định cụ thể về khi nào và ai có trách nhiệm thẩm định giá tài sản nhà nước.
Thông tư liên quan, đặc biệt là Thông tư số 58/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính và Thông tư sửa đổi, bổ sung (ví dụ Thông tư 68/2022/TT-BTC) quy định yêu cầu về giá gói thầu, về việc áp dụng kết quả thẩm định giá.

2. Khi nào thẩm định giá tài sản?

Từ các quy định trên có thể phân ra các trường hợp cụ thể mà việc thẩm định giá tài sản là bắt buộc hoặc được thực hiện theo yêu cầu. Cụ thể:

A. Trường hợp tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu

Khi một tổ chức hoặc cá nhân muốn biết giá trị thực của tài sản vì mục đích riêng như thế chấp ngân hàng, mua bán, đền bù, bảo hiểm, tranh chấp…
Trong những trường hợp này, nếu bên yêu cầu muốn có giấy chứng nhận giá trị tài sản hợp pháp hoặc muốn làm cơ sở đàm phán, thương lượng thì có thể thuê doanh nghiệp thẩm định giá hoặc yêu cầu cơ quan nhà nước thẩm định giá nếu thuộc diện quy định bắt buộc. Theo Luật Giá, nhóm “tổ chức, cá nhân có nhu cầu thẩm định giá” là một trong hai nhóm tài sản được phép thẩm định giá.

B. Trường hợp Nhà nước bắt buộc phải thẩm định giá

Những trường hợp này được Luật Giá, Nghị định 89/2013/NĐ-CP và các Thông tư quy định rõ, nhằm đảm bảo quản lý tài sản nhà nước chặt chẽ, minh bạch, tránh thất thoát, lãng phí và bảo đảm đúng quy định.

Các trường hợp cụ thể gồm:

Khi mua, bán, thanh lý, cho thuê tài sản nhà nước hoặc Nhà nước đi thuê tài sản
- Nếu một cơ quan nhà nước muốn mua hoặc bán tài sản nhà nước, thanh lý tài sản nhà nước, cho thuê tài sản nhà nước, hoặc khi cơ quan đó đi thuê tài sản để phục vụ hoạt động, thì phải thẩm định giá nhà nước.
- Mục đích là làm rõ giá trị tài sản, bảo đảm quyền lợi của Nhà nước, tránh bị thiệt hại khi giao dịch.
Khi không thuê được doanh nghiệp thẩm định giá
- Nếu cơ quan nhà nước có trách nhiệm quản lý, sử dụng tài sản nhà nước muốn thuê doanh nghiệp thẩm định giá, nhưng sau khi đăng thông tin mời ít nhất 15 ngày vẫn không có doanh nghiệp tham gia thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải tự thực hiện thẩm định giá. Trừ trường hợp việc mời thầu hoặc đấu thầu để lựa chọn doanh nghiệp thực hiện việc thẩm định giá theo quy định của pháp luật về đấu thầu.
Tài sản thuộc bí mật nhà nước
- Khi mua, bán tài sản nằm trong danh mục bí mật nhà nước thì việc thẩm định giá phải do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện. Vì tính chất nhạy cảm, thông tin tài sản này thường không được công khai.
Tài sản nhà nước có giá trị lớn và cần có ý kiến thẩm định của Nhà nước dù đã thuê doanh nghiệp
- Có những tài sản nhà nước lớn, sau khi thuê doanh nghiệp thẩm định giá rồi, cơ quan hoặc người có thẩm quyền xét thấy vẫn cần có ý kiến riêng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì vẫn phải thực hiện thẩm định giá nhà nước.
- “Giá trị lớn” ở đây được hiểu theo quy định phân cấp về tài sản nhà nước: tùy vào lĩnh vực, loại tài sản, địa phương, giá trị cụ thể được quy định trong văn bản có thẩm quyền.

3. Một số điểm cần lưu ý

Phân cấp thẩm quyền: Việc thẩm định giá tài sản nhà nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo phân cấp thực hiện. Ví dụ UBND tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương có thẩm quyền trong địa phương về phân công và tổ chức thực hiện thẩm định giá tài sản nhà nước.
Thời hạn mời doanh nghiệp thẩm định: Nếu muốn thuê doanh nghiệp, phải đăng thông tin công khai và chờ ít nhất 15 ngày, sau đó nếu không có doanh nghiệp tham gia thì mới thực hiện thẩm định bằng cơ quan nhà nước.
Liên quan đến đấu thầu: Kết quả thẩm định giá (do doanh nghiệp hoặc cơ quan nhà nước thực hiện) cũng được sử dụng trong các gói thầu nếu pháp luật yêu cầu, ví dụ Thông tư về giá gói thầu.
Không áp dụng phổ biến trong mọi đấu thầu thuốc: Theo thông tin trong bài, các Thông tư của Bộ Y tế (ví dụ Thông tư về đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập) hiện nay không có quy định bắt buộc thẩm định giá nhà nước đối với tất cả các trường hợp đấu thầu thuốc. Điều này có nghĩa là, việc có hoặc không phải thẩm định giá nhà nước tùy vào luật chuyên ngành và các quy định liên quan.

4. Ví dụ minh hoạ: Đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế tại cơ sở y tế công lập

Bài báo đặt câu hỏi: Trong các cơ sở y tế công lập địa phương, khi đấu thầu thuốc hay trang thiết bị y tế, có phải bắt buộc thực hiện thẩm định giá của cơ quan nhà nước không?

Căn cứ Luật Giá, Nghị định 89/2013/NĐ-CP, nếu đấu thầu thuốc/trang thiết bị y tế thuộc tài sản nhà nước (hoặc được Nhà nước quản lý) và nếu việc đấu thầu này rơi vào một trong các trường hợp Nhà nước phải thẩm định giá (ví dụ: mua bán tài sản, tài sản có giá trị lớn, hoặc không tìm được doanh nghiệp thẩm định giá), thì thẩm định giá nhà nước sẽ bắt buộc.
Nếu không nằm trong các trường hợp bắt buộc, hoặc nếu doanh nghiệp thẩm định giá có thể thực hiện được và được lựa chọn hợp pháp thì có thể không cần thẩm định giá nhà nước.
Thẩm quyền quyết định việc thẩm định giá trong trường hợp bắt buộc thuộc về cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, ví dụ UBND cấp tỉnh hoặc cấp tương ứng theo phân cấp quản lý.

5. Vai trò và ý nghĩa của quy định về thẩm định giá nhà nước

Bảo vệ quyền lợi Nhà nước: Giúp xác định chính xác giá trị tài sản khi Nhà nước thực hiện các giao dịch như mua bán, cho thuê, thanh lý, từ đó tránh thất thoát tài sản, tránh mua với giá cao hay bán với giá thấp.
Tăng tính minh bạch, công bằng: Việc quy định rõ khi nào Nhà nước phải thẩm định giá và khi nào có thể thuê doanh nghiệp giúp người dân, doanh nghiệp, cơ quan chức năng hiểu rõ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm.
Hỗ trợ kiểm soát tài chính, ngân sách: Giá trị tài sản nhà nước ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính, ngân sách; thẩm định giá cung cấp cơ sở thông tin cần thiết cho quyết định đầu tư, sử dụng, phân bổ vốn.
Hướng dẫn thực thi pháp luật chuyên ngành: Như trong y tế, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế, các quy định về thẩm định giá hỗ trợ đảm bảo các gói thầu được thực thi đúng luật, tiết kiệm và hiệu quả.

Thẩm định giá tài sản: Thực hiện trong những trường hợp nào?

6. Tổng kết

Thẩm định giá tài sản được thực hiện khi tổ chức, cá nhân có nhu cầu, hoặc khi pháp luật yêu cầu Nhà nước phải thẩm định.
Pháp luật như Luật Giá, Nghị định 89/2013/NĐ-CP, các Thông tư của Bộ Tài chính quy định rõ các trường hợp bắt buộc: mua/bán, thanh lý, cho thuê tài sản nhà nước; khi không tìm được doanh nghiệp thẩm định giá; tài sản bí mật nhà nước; tài sản có giá trị lớn mà dù thuê doanh nghiệp vẫn cần ý kiến nhà nước.
Việc thẩm quyền, cách thức thực hiện thẩm định giá được phân cấp rõ, đảm bảo trách nhiệm và tuân thủ quy định.
Ở các lĩnh vực chuyên ngành (ví dụ y tế), cần kiểm tra thêm quy định riêng có áp dụng cho trường hợp cụ thể để biết có bắt buộc phải thẩm định giá nhà nước hay không.

Rate this post

Bài viết Thẩm định giá tài sản: Thực hiện trong những trường hợp nào? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày .

Tiếp tục đọc...