- Theo ông, nguyên nhân nào khiến một số cây phượng bật gốc ở trường học thời gian qua? - Cây phượng trồng trong thành phố rất tốt, nhưng khi trồng trong sân cơ quan, trường học hay vỉa hè, tác động của xây dựng dẫn đến hiện tượng mục rỗng, gãy đổ. Rễ của cây phượng ăn nổi nhưng nhiều nơi đổ bê tông, lát gạch lên bề mặt, chỉ để lại một hố xung quanh phần gốc, rễ không phát triển được, dần dần chết và thân mục rỗng. Mặt khác, nhiều người thích mang cây to từ nơi khác về trồng cho đẹp mắt, nhanh cho bóng mát là sai lầm. Phải trồng từ khi cây còn non, hệ rễ khỏe và không bị tổn thương nhiều từ việc cắt cành, nhánh.sửa máy in tận nơi quận 9 Khi trồng cây to, các rễ cái, cành lớn bị chặt hết, những chỗ đó sẽ bị thối mục. Sau này, cây có ra lá, xanh tốt, cũng chỉ toàn rễ tơ, rễ con, nên cây rất dễ đổ. Một sai lầm khác là khi cây lớn, một số nơi xây bồn cao 40-50 cm để làm chỗ ngồi cho học sinh, đổ đất đầy vào đó. Đã bê tông hóa mặt rễ còn đổ đất dày, cây càng không hô hấp được, nguy cơ bị thối, bật gốc càng cao. - Bằng mắt thường, chúng ta có thể nhận thấy vấn đề của cây thông qua những dấu hiệu nào? - Những cây sâu bệnh, già cỗi hoặc bộ rễ có vấn đề, sẽ có một số dấu hiệu trái với quy luật thông thường như ra hoa sớm hoặc muộn, rụng lá không đúng mùa, vàng lá. Những cây đã mục rỗng đến 1/3 thân, chúng ta dễ quan sát và sẽ phát hiện được ngay. Điều này chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, phán đoán của người chăm sóc cây. - Theo phó giáo sư, những loại cây nào thích hợp và không thích hợp trồng trong trường học? - Có rất nhiều cây có thể trồng trong đô thị, trường học, cơ quan nhưng còn tùy thuộc hệ sinh thái, khí hậu. Miền Bắc và miền Nam có những danh mục cây khác nhau. Nhưng có một số loại cây phân bố rộng, trồng được ở cả miền Bắc và Nam. Tiêu chí chung để chọn là cây dẻo dai, tán lá đẹp, hoa thơm, không có bộ phận nào có độc hoặc có gai, ví dụ như ngọc lan, vàng anh, dầu nước, sao đen, me tây, bằng lăng nước, sấu, muồng hoàng yến, lộc vừng hay giáng hương. Ngoài ra, tôi có thấy các trường hay trồng cây bàng lá to, gần như trường nào cũng có ít nhất một cây. Tuy nhiên, cây này có phần rễ ăn nổi, học sinh nô đùa dễ vấp ngã. Đặc biệt vào mùa hè, cây này có rất nhiều sâu róm dễ khiến học sinh bị dị ứng. Nếu có trồng, các trường nên trồng ở ven tường rào để tạo mảng xanh. Một số trường học địa phương hay trồng những cây đặc trưng của địa phương nhưng phải lưu ý kỹ. Đã có trường hợp học sinh ngộ độc từ hoa, quả của cây trồng trong sân trường. Năm 2017, ở Nghệ An, nhiều học sinh bị ngộ độc khi nhặt quả cây ngô đồng ăn. Cây ngô đồng tán rộng, cho bóng mát tốt nhưng cành rất giòn, dễ gãy, quả rất độc. - Phượng vỹ là loại cây được trồng phổ biến trong trường học và gắn với tuổi học trò. Những trường vẫn muốn trồng và giữ cây phượng thì phải lưu ý những gì? - Khi trồng cây xanh trong trường học, công sở, không riêng gì cây phượng, chúng ta nên chọn những cây có đường kính thân từ 6-10 cm là phù hợp. Vì lúc này, cây chưa đạt giai đoạn trưởng thành và đang phát triển mạnh. Tiêu chí chung để chọn là cây dẻo dai, tán lá đẹp, hoa thơm, không có bộ phận nào có độc hoặc có gai, ví dụ như ngọc lan, vàng anh, dầu nước, sao đen, me tây, bằng lăng nước, sấu, muồng hoàng yến, lộc vừng hay giáng hương. Ở khu vực gốc cây, chúng ta không nên đua nhau xây bồn cao bằng bê tông như hiện nay. Nếu chỉ xây bồn để bảo vệ cây, các trường có thể xây thấp, 7-10 cm, bên trong xếp sỏi xung quanh gốc cây để vừa sạch, vừa bảo vệ cây. Nếu các trường có ý định tận dụng khu vực quanh gốc cây làm nơi vui chơi, ngồi nghỉ mát, có nhiều cách thiết kế, như lắp ghế bằng sắt vây xung quanh. Học sinh vừa có thể ngồi, cảnh quan lại đẹp và cây vẫn được bảo vệ, chi phí thậm chí rẻ hơn so với xây bồn bằng gạch và bê tông. Với những cây đang trong giai đoạn ổn định, sự phát triển cành, nhánh không mạnh lắm thì không nhất thiết năm nào cũng tỉa cành, cắt nhánh. Tuy nhiên, trường vẫn phải theo dõi thường xuyên việc ra hoa, quả hay thay lá của cây có theo đúng quy luật thời tiết bình thường không. Nếu có hiện tượng cây rụng lá, ra hoa trái mùa, gốc rễ có thể có vấn đề hoặc thân đã bị sâu mục bên trong. Những cây đã lâu năm, đường kính thân khoảng 50-60 cm nhưng chưa phát sinh vấn đề, chúng ta nên làm giá đỡ để phòng nguy cơ ngã, đổ bất ngờ, đồng thời theo dõi, cắt tỉa cành nhánh cho phù hợp.
