Đau thần kinh tọa là bệnh lý xương khớp phổ biến, xảy ra khi dây thần kinh tọa bị chèn ép hoặc tổn thương. Cơn đau thường bắt đầu từ thắt lưng, lan xuống mông, đùi, bắp chân và thậm chí tới bàn chân. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nhận biết đau thần kinh tọa giúp người bệnh chủ động điều trị, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như teo cơ, yếu liệt hoặc mất khả năng vận động. Đau thần kinh tọa là gì? Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất cơ thể, xuất phát từ thắt lưng, chạy qua mông và xuống hai chân. Khi dây thần kinh này bị chèn ép bởi thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, gai xương hoặc hẹp ống sống, người bệnh sẽ xuất hiện cơn đau dọc theo đường đi của dây thần kinh. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường xuất hiện nhiều nhất ở người trưởng thành từ 30–60 tuổi. Dấu hiệu nhận biết đau thần kinh tọa Các triệu chứng có thể khác nhau tùy mức độ chèn ép thần kinh, nhưng những dấu hiệu điển hình sau sẽ giúp bạn phân biệt với các bệnh đau lưng thông thường: 1. Đau lan từ thắt lưng xuống chân Cơn đau thường bắt đầu từ vùng thắt lưng hoặc hông. Đau lan xuống mông, mặt sau đùi, bắp chân và có thể tới bàn chân. Đau theo đường đi của dây thần kinh, thường chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể. 2. Cơn đau tăng khi vận động Đau dữ dội hơn khi ngồi lâu, cúi người, ho, hắt hơi hoặc mang vác nặng. Đứng hoặc đi lại nhiều cũng có thể làm đau tăng. Nghỉ ngơi hoặc thay đổi tư thế có thể giảm đau tạm thời. 3. Tê bì, ngứa ran ở chân Người bệnh thường cảm thấy tê, kiến bò hoặc châm chích ở chân bị ảnh hưởng. Cảm giác này rõ nhất ở bắp chân, cẳng chân hoặc bàn chân. 4. Yếu cơ, vận động khó khăn Cơ đùi, cơ bắp chân yếu đi, khiến việc đi lại khó khăn. Bước chân có thể bị loạng choạng, dễ vấp ngã. Trường hợp nặng có thể dẫn tới teo cơ nếu không điều trị. 5. Cơn đau kéo dài dai dẳng Khác với đau cơ học thông thường, đau thần kinh tọa thường kéo dài nhiều tuần, thậm chí hàng tháng. Thuốc giảm đau thông thường ít hiệu quả nếu không xử lý nguyên nhân chèn ép thần kinh. 6. Triệu chứng kèm theo nguy hiểm Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể gặp: Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện. Tê bì toàn bộ vùng mông và chân. Đau dữ dội kèm yếu liệt hai chi dưới. Đây là dấu hiệu cảnh báo hội chứng chùm đuôi ngựa, cần cấp cứu ngay để tránh liệt vĩnh viễn. Cách phân biệt đau thần kinh tọa với đau lưng thông thường Đau lưng cơ học: chỉ đau tập trung vùng thắt lưng, ít khi lan xuống chân, giảm nhanh sau nghỉ ngơi. Đau thần kinh tọa: đau lan dọc xuống chân, kèm tê bì, yếu cơ và kéo dài dai dẳng. Việc phân biệt chính xác giúp người bệnh tránh nhầm lẫn, từ đó điều trị đúng hướng. Khi nào cần đi khám bác sĩ? Bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa xương khớp hoặc thần kinh khi có các dấu hiệu sau: Đau lưng lan xuống chân kéo dài trên 2 tuần không giảm. Đau kèm tê bì, yếu cơ ở chân. Cơn đau nặng dần, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Xuất hiện rối loạn tiểu tiện, đại tiện. Chẩn đoán đau thần kinh tọa Bác sĩ sẽ tiến hành: Khám lâm sàng: kiểm tra phản xạ, sức cơ, vùng bị tê. Chụp X-quang, MRI hoặc CT: phát hiện thoát vị đĩa đệm, gai xương hoặc hẹp ống sống. Xét nghiệm thần kinh: đo dẫn truyền thần kinh để đánh giá mức độ tổn thương. Biện pháp điều trị sớm Nếu phát hiện kịp thời, đau thần kinh tọa có thể cải thiện bằng: Thuốc giảm đau, kháng viêm theo chỉ định. Vật lý trị liệu, phục hồi chức năng: bài tập kéo giãn, yoga, bơi lội. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt: ngồi đúng tư thế, tránh bê vác nặng. Phẫu thuật: chỉ áp dụng khi dây thần kinh bị chèn ép nặng không đáp ứng điều trị bảo tồn. Kết luận Hiểu rõ dấu hiệu nhận biết đau thần kinh tọa sẽ giúp bạn phân biệt với đau lưng thông thường, từ đó đi khám sớm và điều trị đúng cách. Nếu phát hiện kịp thời, bệnh có thể kiểm soát hiệu quả, tránh được các biến chứng nguy hiểm như teo cơ, yếu liệt và tàn phế.
