Trong quá trình giải quyết các tranh chấp liên quan đến nhà ở thuộc sở hữu chung, việc xác định nguồn gốc tạo lập tài sản đóng vai trò đặc biệt quan trọng, bởi đây là cơ sở then chốt để Tòa án xác minh quyền sở hữu và xác định tỷ lệ phân chia hợp lý giữa các bên liên quan. Nguồn gốc của nhà đồng sở hữu không chỉ ảnh hưởng đến cách thức giải quyết tranh chấp, mà còn phản ánh rõ mối quan hệ pháp lý giữa các chủ thể cùng đứng tên sở hữu tài sản. Mỗi trường hợp phát sinh đều mang bản chất pháp lý và điều kiện áp dụng riêng, cần được nhận diện rõ ràng và xử lý theo đúng quy định pháp luật hiện hành. Thứ nhất, trong trường hợp tài sản được hình thành từ quyền thừa kế, ngôi nhà trở thành tài sản đồng sở hữu của những người được hưởng di sản chung từ người đã mất. Nếu người để lại di sản không lập di chúc hoặc có lập di chúc nhưng không ghi rõ phần của từng người, thì theo nguyên tắc được quy định trong pháp luật dân sự, các đồng thừa kế có quyền và lợi ích ngang nhau đối với phần tài sản đó. Điều này có nghĩa là mỗi người sẽ được xác định sở hữu một phần bằng nhau trong tổng giá trị tài sản, trừ khi có thỏa thuận khác được lập hợp pháp. Thứ hai, đối với các trường hợp góp vốn mua chung nhà ở, quyền sở hữu và tỷ lệ sở hữu được phân định rõ ràng dựa trên mức vốn mà mỗi người đã đóng góp vào quá trình hình thành tài sản. Đây là phương thức tạo lập khá phổ biến trong các mối quan hệ hợp tác kinh doanh, giữa bạn bè hoặc giữa các thành viên trong gia đình. Trừ trường hợp các bên có thỏa thuận riêng về tỷ lệ sở hữu hoặc được ghi nhận bằng văn bản có giá trị pháp lý, tỷ lệ phần trăm sở hữu mặc định sẽ tương ứng với phần vốn mà mỗi người đã đầu tư. Thứ ba, với trường hợp nhà ở thuộc tài sản chung của vợ chồng, việc định đoạt tài sản này cần tuân theo các quy định tại điểm c khoản 1 Điều 11 Luật Nhà ở năm 2023 và Điều 35 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Cụ thể, các hành vi như chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp, tặng cho, để thừa kế nhà ở trong thời kỳ hôn nhân đều đòi hỏi phải có sự đồng thuận giữa cả hai vợ chồng. Việc xác lập quyền sở hữu không chỉ dựa vào nguồn gốc đóng góp mà còn phụ thuộc vào quy chế pháp lý về tài sản chung trong hôn nhân, thường được mặc định là sở hữu ngang nhau nếu không có thỏa thuận tài sản riêng. Cuối cùng, đối với tài sản là nhà ở được tặng cho chung, quyền sở hữu của mỗi bên sẽ được xác định căn cứ theo nội dung trong văn bản tặng cho. Nếu văn bản ghi rõ tỷ lệ phần trăm thì sẽ áp dụng theo đó. Trong trường hợp không có quy định cụ thể, pháp luật mặc định các bên nhận tặng cho sẽ có quyền sở hữu ngang nhau đối với tài sản được trao tặng. Đây cũng là nguyên tắc nhằm bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong phân chia tài sản chung. Như vậy, việc nhận diện đúng nguồn gốc hình thành nhà đồng sở hữu là bước đầu tiên nhưng đóng vai trò quyết định trong toàn bộ quá trình giải quyết tranh chấp hoặc phân chia tài sản. Dù nhà ở phát sinh từ thừa kế, từ việc góp vốn, từ tài sản vợ chồng trong hôn nhân hay được tặng cho chung, mỗi trường hợp đều có những đặc thù riêng đòi hỏi phải áp dụng đúng quy định của pháp luật. Việc nắm rõ các cơ sở pháp lý như Luật Nhà ở năm 2023, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cùng các quy định liên quan không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi của các bên mà còn góp phần hạn chế tranh chấp không đáng có, đảm bảo sự ổn định trong các quan hệ dân sự. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
