Thẩm Định Giá Thẩm định giá tài sản vô hình: Đánh giá giá trị của thương hiệu, bản quyền và công nghệ

Trong nền kinh tế tri thức và công nghệ số ngày nay, giá trị thật sự của một doanh nghiệp không chỉ nằm ở nhà xưởng, máy móc hay hàng tồn kho, mà còn nằm ở những tài sản vô hình như thương hiệu, bản quyền, sáng chế, công nghệ, phần mềm hay dữ liệu khách hàng. Việc thẩm định giá tài sản vô hình đã trở thành yêu cầu cấp thiết trong các thương vụ đầu tư, M&A, xác lập quyền sở hữu trí tuệ, hay giải quyết tranh chấp.

Vậy tài sản vô hình là gì, và làm sao để định giá được những thứ tưởng chừng như “vô hình”? Câu trả lời nằm trong hoạt động chuyên môn đặc biệt: thẩm định giá tài sản vô hình.

I. Tài sản vô hình là gì?


Theo tiêu chuẩn kế toán và quy định pháp luật Việt Nam, tài sản vô hình là tài sản:

• Không có hình thái vật chất;
• Có thể xác định được;
• Do doanh nghiệp nắm giữ, kiểm soát được;
• Mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai.

Các loại tài sản vô hình phổ biến gồm:

• Thương hiệu (Brand): Giá trị cảm nhận và uy tín mà người tiêu dùng dành cho sản phẩm hoặc doanh nghiệp.
• Bản quyền, quyền tác giả: Quyền đối với các tác phẩm nghệ thuật, phần mềm, thiết kế, sách, nội dung số…
• Sáng chế, bằng độc quyền sáng tạo, giải pháp hữu ích;
• Công nghệ, bí quyết kỹ thuật, quy trình sản xuất độc quyền;
• Tên miền, dữ liệu khách hàng, phần mềm ứng dụng;
• Giấy phép, nhượng quyền, quyền khai thác…

II. Vì sao cần thẩm định giá tài sản vô hình?

1. Trong thương vụ M&A


Tài sản vô hình là phần quan trọng trong định giá doanh nghiệp. Một công ty khởi nghiệp công nghệ có thể chưa có nhiều tài sản vật chất, nhưng lại có công nghệ độc quyền, lượng người dùng lớn, thương hiệu mạnh. Việc định giá tài sản vô hình giúp xác định đúng giá trị công ty.

2. Góp vốn bằng tài sản vô hình


Doanh nghiệp có thể góp vốn bằng thương hiệu, bản quyền, phần mềm… Việc thẩm định giúp xác định giá trị góp vốn một cách minh bạch, đúng luật.

3. Tính thuế, hạch toán kế toán


Tài sản vô hình cần được ghi nhận đúng giá trị trên báo cáo tài chính, hoặc làm cơ sở để xác định nghĩa vụ thuế (chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ, bản quyền…).

4. Giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ


Khi có tranh chấp về bản quyền, thương hiệu bị xâm phạm… giá trị thiệt hại cần được định giá để làm căn cứ xử lý pháp lý.

5. Phục vụ vay vốn, thế chấp tài sản vô hình


Một số ngân hàng và quỹ đầu tư hiện đã chấp nhận tài sản trí tuệ làm tài sản bảo đảm. Để thực hiện điều này, thẩm định giá là bước bắt buộc.

III. Phương pháp thẩm định giá tài sản vô hình


Do tính chất đặc thù, tài sản vô hình thường được định giá bằng các phương pháp chuyên biệt sau:

1. Phương pháp chi phí


Tính tổng chi phí đã bỏ ra để tạo nên hoặc thay thế tài sản vô hình (chi phí nghiên cứu, quảng bá thương hiệu, đăng ký bản quyền…). Thường áp dụng khi tài sản mới hình thành.

2. Phương pháp thu nhập


Dự đoán lợi ích kinh tế trong tương lai do tài sản vô hình mang lại (ví dụ: lợi nhuận gia tăng do thương hiệu mạnh), rồi chiết khấu về hiện tại.

→ Rất phổ biến với thương hiệu và sáng chế tạo ra dòng tiền ổn định.

3. Phương pháp thị trường (so sánh)


So sánh với các tài sản tương tự đã được giao dịch trên thị trường (ví dụ: giá trị một tên miền tương đương, giao dịch bản quyền phần mềm tương tự…).

→ Phù hợp khi có sẵn dữ liệu thị trường công khai.

4. Phương pháp thặng dư lợi nhuận (Excess Earnings)


Tách phần lợi nhuận vượt trội do tài sản vô hình tạo ra (so với lợi nhuận thông thường), rồi chiết khấu phần đó về hiện tại.

→ Thường dùng để định giá thương hiệu hoặc tập khách hàng trung thành.

IV. Khó khăn trong thẩm định tài sản vô hình

• Khó định lượng và không có giá thị trường rõ ràng;
• Phụ thuộc vào giả định tài chính tương lai và tỷ lệ chiết khấu;
• Dữ liệu không đầy đủ hoặc thiếu minh bạch;
• Tài sản vô hình có thể thay đổi giá trị theo thời gian và môi trường pháp lý;
• Sự biến động nhanh của thị trường công nghệ.

Chính vì vậy, việc chọn đúng đơn vị thẩm định chuyên nghiệp, có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài sản vô hình là yếu tố quyết định độ tin cậy của kết quả định giá.

V. Vai trò của đơn vị thẩm định giá trong tài sản vô hình


Một tổ chức thẩm định giá uy tín sẽ:

• Thu thập và xác minh dữ liệu tài sản vô hình;
• Xác định rõ phạm vi quyền sở hữu và giá trị kinh tế;
• Áp dụng phương pháp định giá phù hợp với từng loại tài sản;
• Lập báo cáo thẩm định có giá trị pháp lý, được chấp nhận trong hồ sơ pháp lý, kế toán, đầu tư…

VI. Kết luận: Giá trị thật nằm trong cái “vô hình”


Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng, tài sản vô hình đã và đang trở thành yếu tố then chốt trong định hình giá trị doanh nghiệp. Việc đánh giá đúng giá trị của thương hiệu, công nghệ hay bản quyền không chỉ phục vụ kế toán, đầu tư hay pháp lý – mà còn là cách để xác lập vị thế doanh nghiệp trên thị trường.

Thẩm định giá tài sản vô hình chính là chìa khóa để biến điều vô hình thành hữu hình, để mỗi ý tưởng, thương hiệu và sáng tạo đều được nhìn nhận đúng với giá trị thật sự của nó.

Rate this post

Bài viết Thẩm định giá tài sản vô hình: Đánh giá giá trị của thương hiệu, bản quyền và công nghệ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Công ty TNHH Định giá Bến Thành – Hà Nội.

Continue reading...