Cà phê Mít, với tên khoa học Liberica, là một trong ba loài cà phê thương mại chính trên thế giới, bên cạnh Arabica và Robusta. Mặc dù không phổ biến như hai giống kia trên thị trường toàn cầu, cà phê Mít vẫn giữ một vị trí quan trọng nhờ những đặc điểm sinh học độc đáo, khả năng thích nghi vượt trội và giá trị tiềm năng trong lai tạo cũng như phát triển bền vững cây cà phê trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Cây có nguồn gốc từ khu vực rừng mưa nhiệt đới Tây và Trung Phi, đặc biệt là từ Liberia – nơi đặt nền móng cho tên gọi của loài này. Tại Việt Nam, giống cà phê này thường được gọi bằng cái tên dân dã là “cà phê mít”, do hình thái lá to, dày, tương tự với cây mít bản địa. Tuy không phổ biến trong sản xuất thương mại đại trà, cà phê Mít lại được đánh giá cao bởi khả năng sinh trưởng tốt ở những vùng có điều kiện khắc nghiệt và đang được quan tâm trở lại trong các chương trình phục tráng, đa dạng hóa nguồn gen cà phê. 1. Hình thái thực vật Cây cà phê Mít có kích thước sinh trưởng nổi bật: Chiều cao trung bình dao động từ 4 đến 10 mét, vượt xa hai loài phổ biến khác. Trong điều kiện tự nhiên hoặc không bị cắt tỉa, cây có thể phát triển thành dạng cây gỗ cao lớn, vươn thẳng và tán rộng, đòi hỏi nhiều không gian sinh trưởng. Lá cây rất to, dày và bóng, có hình oval kéo dài, mép lá thường hơi uốn lượn, màu xanh đậm, tạo khả năng quang hợp mạnh mẽ và thích nghi với điều kiện nắng nóng, khô hạn. Chính hình thái này là lý do người dân địa phương đặt cho nó biệt danh “cà phê mít”. Hoa cà phê Mít mọc thành chùm ở nách lá, có màu trắng tinh khiết, tỏa hương thơm nhẹ nhưng dễ chịu. Thời điểm ra hoa thường đồng loạt, tạo ra một hình ảnh rất đặc trưng và dễ nhận diện. Quả cà phê Mít có kích thước lớn hơn quả Arabica và Robusta, vỏ dày, cứng và có xu hướng chuyển từ màu xanh đậm sang đỏ thẫm hoặc tím sẫm khi chín. Vỏ dày đồng nghĩa với tỷ lệ nhân trong quả thấp hơn, là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất chế biến. 2. Hạt Cà phê Mít – cấu trúc và phân biệt Hạt cà phê Mít có kích thước lớn nhất trong ba loài cà phê thương mại, và có nhiều đặc điểm hình thái dễ nhận biết: Hình dáng hạt: Hạt thường có hình bầu dục thuôn dài, hơi dẹt, kích thước vượt trội hơn cả Arabica lẫn Robusta. Đây là một trong những yếu tố được giới nghiên cứu và chuyên gia giống học chú ý khi phân tích về đặc tính di truyền. Rãnh giữa hạt: Một đặc trưng nổi bật của cà phê Mít là rãnh giữa có dạng hình móc câu hoặc chữ “S” cong, khác biệt hoàn toàn so với đường rãnh thẳng ở Arabica và rãnh hơi cong ở Robusta. Đây là đặc điểm phân biệt sinh học có giá trị trong nhận diện và phân loại giống. Tỷ lệ nhân thấp hơn: Do lớp vỏ quả dày, phần thịt quả nhiều, tỷ lệ nhân trên khối lượng quả tươi của cà phê Mít thấp hơn so với hai giống còn lại, ảnh hưởng đến hiệu quả chế biến nếu không có kỹ thuật phù hợp. Xem thêm bài viết tại: Website: https://fathercoffee.vn/
